High-density Lipoprotein Cholesterol (ไขมันเอชดีแอล)

High-density Lipoprotein Cholesterol

ชื่ออื่นๆ HDL, HDL-C

ค่าทางห้องปฏิบัติการนี้คืออะไร

HDL (High-Density Lipoprotein) เป็นไขมันตัวดีหนึ่งในร่างกาย ทำหน้าที่เป็นตัวนำพาไขมันคลอเลสเตอรอล (cholesterol) จากส่วนต่างๆของร่างกายที่ไม่ได้ใช้ไปกำจัดที่ตับ โดยปกติในเลือดจะมี HDL ในระดับปกติอยู่แล้ว แต่หากร่างกายมี HDL ปริมาณต่ำ จะทำให้การนำไขมันคลอเลสเตอรอลในร่างกายโดยเฉพาะที่เกาะผนังหลอดเลือดยังคงอยู่จนในที่สุดอุดตันหลอดเลือด ซึ่งจะมีความสัมพันธ์กับการเกิดโรคหลอดเลือดแดงตีบแข็ง โรคหัวใจ และเพิ่มความเสี่ยงต่ออัตราการเสียชีวิตจากอาการเจ็บหน้าอกหรือหลอดเลือดสมองตีบ/แตก (stroke)

การตรวจระดับไขมันดีในเลือด (HDL) เป็นการตรวจระดับไขมันในเลือด เพื่อทำนายความเสี่ยงของการเกิดโรคหัวใจและหลอดเลือดของแต่ละบุคคลและช่วยตัดสินใจในการรักษา
ทำไมต้องตรวจค่าทางห้องปฏิบัติการนี้

การตรวจ HDL ใช้สำหรับ

• คัดกรองความเสี่ยงของการเกิดโรคหัวใจ โดยปัจจัยเสี่ยงของการเกิดโรคหัวใจ ประกอบด้วย

• การสูบบุหรี่
• อ้วนหรือน้ำหนักเกิน
• รับประทานอาหารที่ส่งผลเสียต่อสุขภาพ
• ขาดการออกกำลังกาย
• อายุ (เพศชาย อายุ > 45 ปี, เพศหญิง อายุ > 55 ปี)
• เป็นโรคความดันโลหิตสูง หรือรับประทานยาลดความดันโลหิต
• มีประวัติคนในครอบครัวเป็นโรคหัวใจ (เพศชาย อายุ < 55 ปี, เพศหญิง อายุ < 65 ปี)
• เคยมี/มีประวัติเป็นโรคหัวใจหรือมีอาการเจ็บหน้าอก
• เป็นโรคเบาหวานหรือมีภาวะเสี่ยงต่อการเป็นเบาหวาน

ทั้งนี้หากแบ่งตามกลุ่มอายุ แนะนำให้มีการคัดกรองความเสี่ยงของการเกิดโรคหัวใจ แบ่งตามกลุ่มผู้ป่วย ดังนี้

• เด็ก/วัยรุ่น (ประเมินความเสี่ยงโดยใช้เกณฑ์เหมือนผู้ใหญ่)

• เด็กที่มีความเสี่ยงของการเกิดโรคหัวใจ แนะนำให้ตรวจที่อายุ 9, 11, 17 และ 21 ปี
• เด็กที่มีความเสี่ยงสูง แนะนำให้ตรวจในช่วงอายุระหว่าง 2 ถึง 8 ปี (หากผลทางห้องปฏิบัติการ ผิดปกติ ควรตรวจซ้ำภายใน 3-5 ปี)
• หากมีดัชนีมวลกาย มากกว่า 95 เปอร์เซ็นไทล์ แนะนำให้ตรวจทุก 2 ปี

• ผู้ใหญ่

• ผู้ที่ไม่มีปัจจัยเสี่ยงของการเกิดโรคหัวใจ แนะนำให้ตรวจเป็นประจำ อย่างน้อยทุก 4-6 ปี
• ผู้ที่มีปัจจัยเสี่ยงของการเกิดโรคหัวใจ แนะนำให้ตรวจมากกว่า 1 ครั้งต่อปี

• ติดตามการรักษาโรคไขมันเลือดสูง ทั้งการปรับเปลี่ยนวิถีชีวิต (เช่น อาหารและการออกกำลังกาย เป็นต้น) หรือประสิทธิผลในการรักษาด้วยยา (เช่น statins เป็นต้น)
• ค้นหาโรคไขมันในเลือดสูงที่มีสาเหตุมาจากโรคทางพันธุกรรม

 

 

สิ่งที่ต้องแจ้งแพทย์ก่อนตรวจค่าทางห้องปฏิบัติการ

· กรุณาแจ้งแพทย์หากท่านได้รับยา สมุนไพร หรือวิตามินใดๆ อยู่ ซึ่งอาจจะส่งผลต่อการแปลผลทางห้องปฏิบัติการได้

· กรุณาแจ้งแพทย์ หากท่านได้รับการตรวจไทรอยด์หรือกระดูกด้วยสารที่มีรังสี ในช่วง 7 วันที่ผ่านมา

· กรุณาแจ้งแพทย์ หากท่านมีภาวะไทรอยด์ในเลือดต่ำ/สูง โรคเบาหวาน โรคไต โรคตับ (เช่น ตับแข็ง หรือตับอักเสบ) หรือขาดสารอาหาร เป็นต้น

· กรุณาแจ้งแพทย์ หากท่านมีการติดเชื้อ เจ็บป่วยเฉียบพลัน ได้รับการผ่าตัดหรือเกิดอุบัติเหตุ เนื่องจากอาจส่งผลต่อการแปลผลทางห้องปฏิบัติการได้

· ตั้งครรภ์หรือกำลังตั้งครรภ์

แปลผลอย่างไร

• ค่าปกติโดยทั่วไป มีดังนี้

1. เด็ก/วัยรุ่น (อายุไม่เกิน 19 ปี) และ ผู้ใหญ่ (อายุ 19-40 ปี)

ลำดับ	ค่าทางห้องปฏิบัติการ	ค่าปกติ เด็ก/วัยรุ่น (อายุไม่เกิน 19 ปี) และ ผู้ใหญ่ (อายุ 19-40 ปี)
		หน่วย mg/dl* (มิลลิกรัมต่อเดซิลิตร)	หน่วย mmol/l** (มิลลิโมลต่อลิตร)
	HDL
1	ปกติ	< 45 mg/dl (มิลลิกรัมต่อเดซิลิตร)	< 1.17 mmol/l (มิลลิโมลต่อลิตร)
2	เริ่มสูง	40-45 mg/dl (มิลลิกรัมต่อเดซิลิตร)	1.04-1.17 mmol/l (มิลลิโมลต่อลิตร)
3	ความเสี่ยงสูง	< 40 mg/dl (มิลลิกรัมต่อเดซิลิตร)	< 1.04 mmol/l (มิลลิโมลต่อลิตร)

2. ผู้ใหญ่

ลำดับ	ค่าทางห้องปฏิบัติการ	ค่าปกติ ชาย		ค่าปกติ หญิง
		หน่วย mg/dl* (มิลลิกรัมต่อเดซิลิตร)	หน่วย mmol/l** (มิลลิโมลต่อลิตร)	หน่วย mg/dl* (มิลลิกรัมต่อเดซิลิตร)	หน่วย mmol/l** (มิลลิโมลต่อลิตร)
	HDL
1	ปกติ	< 60 mg/dl (มิลลิกรัมต่อเดซิลิตร)	< 1.55 mmol/l (มิลลิโมลต่อลิตร)	< 60 mg/dl (มิลลิกรัมต่อเดซิลิตร)	< 1.55 mmol/l (มิลลิโมลต่อลิตร)
2	เริ่มสูง	40-50 mg/dl (มิลลิกรัมต่อเดซิลิตร)	1.00-1.30 mmol/l (มิลลิโมลต่อลิตร)	50-59 mg/dl (มิลลิกรัมต่อเดซิลิตร)	1.30-1.50 mmol/l (มิลลิโมลต่อลิตร)
3	ความเสี่ยงสูง	< 40 mg/dl (มิลลิกรัมต่อเดซิลิตร)	< 1.00 mmol/l (มิลลิโมลต่อลิตร)	< 50 mg/dl (มิลลิกรัมต่อเดซิลิตร)	< 1.30 mmol/l (มิลลิโมลต่อลิตร)

* หน่วย mg/dl เป็นหน่วยแบบ Conventional Units เป็นหน่วยที่ใช้รายงานผลทางห้องปฏิบัติการของประเทศสหรัฐอเมริกา

** หน่วย mmol/L เป็นหน่วยแบบ SI (International System of Units) เป็นระบบการรายงานผลทางห้องปฏิบัติการระหว่างประเทศ

หมายเหตุ

1. หากมีใบรายงานแสดงผลเลือด (ถ้ามี) ให้ยืดตามค่าที่ระบุนั้นเป็นหลัก

2. หากมีข้อสงสัยควรปรึกษาแพทย์หรือเภสัชกร

3. การตรวจ HDL ร่วมกับการตรวจไขมันตัวอื่นๆ ควรงดอาหารก่อนตรวจ 9-12 ชั่วโมง (สามารถดื่มน้ำได้ตามปกติ)

4. แนวทางการในการรักษา เพื่อให้ค่า HDL ถึงเป้าหมาย เช่น การปรับเปลี่ยนพฤติกรรม โดยเพิ่มการออกกำลังกายและลดปัจจัยเสี่ยง เป็นต้น

• ค่าที่ผิดปกติ (สูงหรือต่ำ) อาจเกิดได้จาก

 

ค่าทางห้องปฏิบัติการ	ค่าต่ำกว่าปกติ	ค่าสูงกว่าปกติ
HDL	มีความเสี่ยงต่อการเกิดโรคหัวใจ ใช้ยาบางชนิดอยู่ เช่น Androgens, Progestin หรือยาอื่นๆ เป็นต้น	มีความเสี่ยงต่อการเกิดโรคน้อย

ข้อควรทราบ

• หากท่านมีการติดเชื้อ เจ็บป่วยเฉียบพลัน ได้รับการผ่าตัดหรือเกิดอุบัติเหตุ อาจจะพิจารณารออย่างน้อย 6 สัปดาห์ เพื่อตรวจอีกครั้ง
• ผู้หญิงตั้งครรภ์ อาจจะมีค่าคลอเลสเตอรอลสูงขึ้นได้ อาจจะพิจารณารออย่างน้อย หลังคลอด 6 สัปดาห์ เพื่อตรวจอีกครั้ง
• แนวทางการรักษาโรคไขมันในเลือดสูง เน้นการลดไขมันชนิดร้าย (LDL) ก่อนเป็นอันดับแรกเสมอ แล้วจึงพิจารณาค่าผลไขมันชนิดอื่นๆตามมา

เอกสารอ้างอิง

1. HDL Cholesterol. Lab Tests Online. American Association for Clinical Chemistry (AACC). Last modified: July 18, 2016. [cited in 22 January 2017]. Available from https://labtestsonline.org/understanding/analytes/hdl/tab/test
2. Cholesterol and Triglycerides Tests. WebMD. Medical Reference from Healthwise. Last Updated: May 26, 2015. [cited in 22 January 2017]. Available from http://www.webmd.com/cholesterol-management/cholesterol-and-triglycerides-tests

3. HDL. Suphannika Prateepjarassaeng. Last modified: January 25, 2012. [cited in 22 January 2017]. Available from http://www.yaandyou.net/content-view.php?conid=540

 

ผู้เรียบเรียง: ภญ.ปานรดา นวลโสภาภณ

วันที่เรียบเรียง 24 มกราคม 2560