issuu
“วัยทอง” (menopause) อีกวัยแห่งความเปลี่ยนแปลงทั้งร่างกายและจิตใจ ลูก ๆ อาจสังเกตคุณแม่จากอาการหงุดหงิดง่าย ฉุนเฉียว นอนไม่หลับ หรือบ่นว่ามีอาการร้อนวูบวาบ (Hot flush) ขนลุกหนาวสั่น เหงื่อออกง่ายผิดปกติหรือมีเหงื่อออกระหว่างนอนหลับ แสดงว่าคุณแม่ของเรากำลังก้าวเข้าสู่วัยทองแล้ว
โดยปกติผู้หญิงอายุ 30-45 ปี รังไข่จะผลิตฮอร์โมนเอสโตรเจนลดลง เมื่อเข้าสู่ภาวะวัยทองแล้วประจำเดือนจะเริ่มมาไม่สม่ำเสมอจนหายไปอย่างถาวร การเปลี่ยนแปลงทางร่างกายที่เกิดขึ้น เช่น ช่องคลอดแห้ง กระดูกบางลง ผิวหนังเหี่ยวย่น ผมร่วง ไขมันในเลือดสูง ความรู้สึกทางเพศลดลง และยังพบว่าผู้หญิงวัยทองมีความเสี่ยงในการเป็นโรคกระดูกพรุน โรคหลอดเลือดหัวใจ โรคความจำเสื่อม
อาการร้อนวูบวาบเป็นอาการที่พบได้บ่อยที่สุดในคุณแม่วัยทอง การปรับเปลี่ยนพฤติกรรมบางอย่าง เช่น ไม่อยู่ในที่ร้อนเกินไป เปิดพัดลม หรือเครื่องปรับอากาศ ดื่มน้ำให้เพียงพอ รวมถึงการออกกำลังกายที่เหมาะสมจะช่วยลดอาการร้อนวูบวาบลงได้ และยังช่วยเพิ่มความแข็งแรงต่อกระดูก และกล้ามเนื้อ โดยเฉพาะการวิ่งจอกกิ้ง เดินเร็ว แอโรบิค ยังลดความเสี่ยงในการเกิดโรคหลอดเลือดหัวใจ โรคไขมันสูงอีกด้วย
หลายคนเข้าใจว่าถั่วเหลืองช่วยลดอาการร้อนวูบวาบลงได้ ซึ่งเป็นความเข้าใจที่ผิด แต่หากจะรับประทานก็ไม่เสียหายอะไร เพราะอุดมไปด้วยโปรตีน และยังมีไขมันต่ำ นอกจากนี้ ควรเสริมด้วยแคลเซียมป้องกันการเกิดภาวะกระดูกพรุน เช่น นม ปลาตัวเล็กๆรับบประทานทั้งกระดูก หรือรับประทานแคลเซียมเสริม มีให้เลือกทั้งชนิดเม็ด เม็ดเคี้ยว และเม็ดฟู่ละลายน้ำ
หากมีอาการร้อนวูบวาบมากจนทำให้คุณภาพชีวิตแย่ลง หรือภาวะอย่างอื่นที่อาจเกิดขึ้นจากภาวะวัยทอง แนะนำให้ไปพบแพทย์ และแพทย์อาจจ่ายยาเหล่านี้มาให้ ได้แก่
- ฮอร์โมนทดแทนช่วยลดอาการร้อนวูบวาบชนิดที่เป็นรุนแรงและป้องกันภาวะกระดูกพรุน ซึ่งมีหลายประเภท แพทย์จะเลือกจ่ายยาตามความเหมาะสมของแต่ละบุคคล อย่างไรก็ตาม ไม่ควรรับประทานติดต่อกันเกิน 5 ปี เพราะอาจเสี่ยงในการมะเร็งได้
- ยาต้านซึมเศร้า SSRI บางชนิดซึ่งมีคุณสมบัติบรรเทาอาการร้อนวูบวาบ ได้แก่ fluoxetine, sertaline, citalopram ยากลุ่มนี้มักจะทำให้ปากแห้งคอแห้ง นอนไม่หลับ
- ยา bisphosphonate เป็นยาสำหรับรักษาภาวะกระดูกพรุน ได้แก่ alendronate, risedronate, ibandonate เป็นต้น โดยจะดึงแคลเซียมเข้าไปในกระดูก และแพทย์มักสั่งแคลเซียมให้รับประทานร่วมด้วย
ยาทุกกลุ่มที่กล่าวมานี้เป็นยาอันตรายไม่แนะนำให้หาซื้อมารับประทานเอง โดยไม่ได้รับการวินิจฉัยโรคจากแพทย์และมีการสั่งจ่ายยามาให้ หากรับประทานไม่ตรงโรคก็อาจก่อให้เกิดผลเสียมากกว่าผลดี
แม้อาการวัยทองอาจจะน่ากังวลอยู่บ้าง แต่ก็จะเป็นอยู่แค่ช่วงระยะเวลาหนึ่ง อาศัยความเข้าใจ ความห่วงใยของสมาชิกในครอบครัว ความสุขก็ไม่จางหายไปไหน