| Ya & You | Alanine Aminotransferase (การตรวจการทำงานของตับชนิด ALT หรือ SGPT)

Alanine Aminotransferase

ชื่ออื่นๆ : ALT, Serum Glutamic-Pyruvic Transaminase; SGPT; GPT; Alanine Transaminase

ค่าทางห้องปฏิบัติการนี้คืออะไร

Alanine Aminotransferase (ALT) เป็นการตรวจวัดปริมาณเอนไซม์ Serum Glutamic-Pyruvic Transaminase (SGPT) หรือ ALT ในเลือด ซึ่งเป็นเอนไซม์ที่พบที่ตับเป็นส่วนใหญ่ นอกจากนี้ยังพบส่วนน้อยที่ไต กล้ามเนื้อ และตับอ่อน

ค่า ALT จะมีความจำเพาะต่อตับมากกว่า AST เมื่อตับถูกทำลายจะทำให้ ALT มีปริมาณเพิ่มสูงขึ้น ดังนั้นการตรวจ ALT นี้จะใช้สำหรับคัดกรองและ/หรือวินิจฉัยการทำลายของตับ รวมทั้งติดตามการรักษาอย่างไรก็ตาม อาจมีการตรวจวัดค่า Aspartate Aminotransferase (AST) ร่วมด้วย และนำไปคำนวณอัตราส่วน AST:ALT เพื่อใช้แยกความแตกต่างสาเหตุของการเกิดโรคที่ตับ

ทำไมต้องตรวจค่าทางห้องปฏิบัติการนี้

การตรจ ALT ใช้สำหรับ

ตรวจการทำลายของตับ
จำแนกประเภทของโรคตับ โดยเฉพาะโรคตับแข็งและไวรัสตับอักเสบที่มีสาเหตุมาจากแอลกอฮอล์ ยา หรือเชื้อไวรัส
ประกอบการวินิจฉัยการเป็นโรคตับ

ในผู้ที่มีอาการและอาการแสดงของการเป็นโรคตับ เช่น อ่อนเพลีย เหนื่อยง่าย เบื่ออาหาร คลื่นไส้ อาเจียน ท้องบวม ปวดท้อง ดีซ่าน ปัสสาวะสีเข้ม อุจจาระสีจาง คัน ขาและข้อเท้าบวม ง่ายต่อการเกิดจ้ำเลือด เป็นต้น
ในผู้ที่ไม่มีอาการและอาการแสดงของการเป็นโรคตับแต่มีความเสี่ยง เช่น ติดเชื้อไวรัสตับอักเสบ ดื่มแอลอฮอล์อย่างหนัก มีประวัติครอบครัวเป็นโรคตับ ได้รับยาที่มีผลทำลายตับ น้ำหนักเกินและ/หรือเป็นโรคเบาหวาน เป็นต้น

จำแนกสาเหตุของภาวะดีซ่าน
ติดตามผลการของยาที่สามารถทำลายตับได้
ติดตามผลการรักษาผู้ที่เป็นโรคตับ

สิ่งที่ต้องแจ้งแพทย์ก่อนตรวจค่าทางห้องปฏิบัติการ

กรุณาแจ้งแพทย์หากท่านได้รับยา (เช่น statins ยาปฏิวนะ ได้รับยาเคมีบำบัด aspirin ยานอนหลับ และ barbiturates) สมุนไพร (เช่น echinacea valerian เป็นต้น) หรือวิตามินใดๆอยู่ ซึ่งอาจจะส่งผลต่อการแปลผลทางห้องปฏิบัติการได้

กรุณาแจ้งแพทย์หากท่านได้รับยาละลายลิ่มเลือด (aspirin, clopidogrel) หรือยาต้านการแข็งตัวของเลือด (warfarin)
แพ้ยาหรือส่วนประกอบของยา

· ตั้งครรภ์หรือกำลังจะตั้งครรภ์

· เพิ่งจะได้รับการผ่าตัดหรือการสวนหลอดเลือดหัวใจ

แปลผลอย่างไร

ค่าปกติโดยทั่วไป มีดังนี้

ลำดับ	ค่าทางห้องปฏิบัติการ	ค่าปกติ (เด็ก)		ค่าปกติ (ผู้ใหญ่)
ลำดับ	ค่าทางห้องปฏิบัติการ	Conventional Units*	SI Units**	Conventional Units*	SI Units**
	ALT
1	เพศชาย			10-40 units per liter (U/L) (ยูนิตต่อลิตร)	0.17-0.68 microkatals per liter (mckat/L) (ไมโครคาทัลต่อลิตร)
2	เพศหญิง			7-35 units per liter (U/L) (ยูนิตต่อลิตร)	0.12-0.60 microkatals per liter (mckat/L) (ไมโครคาทัลต่อลิตร)
	AST:ALT			< 1

* Conventional Units เป็นหน่วยที่ใช้รายงานผลทางห้องปฏิบัติการของประเทศสหรัฐอเมริกา

** SI (International System of Units) เป็นระบบการรายงานผลทางห้องปฏิบัติการระหว่างประเทศ

หมายเหตุ

1. หากมีใบรายงานแสดงผลเลือด (ถ้ามี) ให้ยืดตามค่าที่ระบุนั้นเป็นหลัก

2. หากมีข้อสงสัยควรปรึกษาแพทย์หรือเภสัชกร

3. การตรวจ ALT ไม่ต้องงดอาหารและน้ำ

ค่าที่ผิดปกติ (สูงหรือต่ำ) อาจเกิดได้จาก

ค่าทางห้องปฏิบัติการ	ค่าต่ำกว่าปกติ	ค่าสูงกว่าปกติ
ALT	ไม่ผิดปกติใด	แบ่งตามช่วงของค่า ALT ที่สูงขึ้น มีดังนี้
		ALT > 10 เท่าของค่าปกติ	ตับอักเสบเฉียบพลัน ซึ่งอาจเกิดจากการติดเชื้อไวรัส หรือเป็นผลข้างเคียงจากการใช้ยาบางชนิด
		AST < 4 เท่าของค่าปกติ	ตับอักเสบเรื้อรัง ซึ่งอาจเกิดจากโรค เช่น ท่อน้ำดีอุดตัน ตับแข็ง มีอาการเจ็บหน้าอก ดื่มแอลอฮอล์ และเป็นเนื้องอกที่ตับ เป็นต้น
AST:ALT		ตับอักเสบเรื้อรังที่มีสาเหตุมาจากแอลอฮอล์ ตับแข็ง กล้ามเนื้อได้รับการบาดเจ็บ มีอาการเจ็บหน้าอก

ข้อควรทราบ

สำหรับการวินิจฉัยโรคตับที่เกิดจากแอลอฮอล์ ค่า AST จะมีประสิทธิภาพสูงกว่าค่า ALT อย่างไรก็ตามควรใช้ค่า AST:ALT ร่วมด้วย
ควรหลีกเลี่ยงการออกกำลังกายอย่างหนัก ก่อนตรวจวัดค่า ALT

เอกสารอ้างอิง

Alanine Aminotransferase. Lab Tests Online. American Association for Clinical Chemistry (AACC). Last modified: April 28, 2016. [cited in 21 January 2017]. Available from https://labtestsonline.org/understanding/analytes/alt/tab/test
Alanine Aminotransferase (ALT). WebMD. Medical Reference from Healthwise. Last Updated: August 21, 2015. [cited in 21 January 2017]. Available http://www.webmd.com/digestive-disorders/alanine-aminotransferase-alt

ผู้เรียบเรียง: ภญ.ปานรดา นวลโสภาภณ

วันที่เรียบเรียง 24 มกราคม 2560